Forskjell mellom versjoner av «Salspant»
(Ny side: Mål:<br> Denne dagen skal vi sjå på reglane om salspant og om pant i verdipapir, enkle pengekrav m.m. Etterpå skal du kunne gjera greie for:<br> Kva krav som kan sikrast med salspant<…) |
|||
| (18 mellomliggende revisjoner av samme bruker vises ikke) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
| − | Mål:<br> | + | ==== Mål:<br> ==== |
| − | + | {| cellspacing="1" cellpadding="1" border="1" align="right" | |
| + | |- | ||
| + | | [[Leseplan panterett|Til oversyn leseplan]] | ||
| + | |- | ||
| + | | [[Leseeksempel panterett dag 4|Leseeksempel]] | ||
| + | |- | ||
| + | | [[Avtalepant i lausøyreting|Til Dag 3]] | ||
| + | |- | ||
| + | | [https://diskusjonsforum.uio.no/forum.jspa?forumID=13 Spørsmål og merknader] | ||
| + | |} | ||
| − | + | Denne dagen skal vi sjå på reglane om salspant. Etterpå skal du kunne gjera greie for:<br> | |
| − | Kva formuesgode det kan heftast salspant på<br> | + | *Kva krav som kan sikrast med salspant<br> |
| + | *Kva formuesgode det kan heftast salspant på<br> | ||
| + | *Kven som kan vera salspanthavar<br> | ||
| + | *Korleis salspant får rettsvern<br> | ||
| + | *Bortfall av salspant på grunn av samanføying eller bearbeiding<br> | ||
| + | *Forelding av salspant<br> | ||
| + | *Samanhengen med eigedomsatterhald og med leasing<br> | ||
| − | + | '''Salspant, særpreg:''' Salspant er særprega ved at 1) panteretten berre kan sikre krav på kjøpesum for pantet eller lån til betaling av kjøpesummen, 2) at også andre enn næringsdrivande kan underpantsetje lausøyreting, og 3) at panteretten som regel får vern utan særleg rettsvernakt (unntak for salspant i registrert motorvogn).<br> | |
| − | + | Det kan vera fare for omgåing av handpantregelen. Regelen om utbetaling direkte til seljar frå kjøpsars långjevar (pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-14 § 3-14] bokstav b) må vi sjå i den samanhengen. Vidare kan vi ikkje utan vidare godta "sale and lease back"; det må vera eit reelt sal. Sjå også [http://websir.lovdata.no/cgi-lex/wiftles?pid=217607&usr=fak-ws-1&ndo=000001&doc=/usr/www/lex/avg/hrsiv/hr-2006-00360-u.html&qry=emne1=rt-2006-213&&ffil=res-217607.tmp&bas=hrsiv+hrstr& Rt. 2006 s. 213] om proformasal til tilsette.Men ny eigar av tingen kan ta over gjelda utan at panteretten fell bort ([http://websir.lovdata.no/cgi-lex/wiftles?pid=002866&usr=fak-ws-9&ndo=000003&doc=/app/online/www/docroot/lex/avg/hrsiv/rt1995-0975-00092b.html&qry=emne1=rt-1995-975&&ffil=res-002866.tmp&bas=hrsiv+hrstr& Rt. 1995 s. 975]).<br> | |
| − | + | Det er nær samanheng mellom reglane om salspant og avgrensinga av hevingsretten der ein kjøpar (eller tilsvarande kontraktspart) går konkurs. Sjå deknl. [http://lovdata.no/all/tl-19840608-059-009.html#7-7 § 7-7] andre ledd og til dømes kjl. [http://lovdata.no/all/tl-19880513-027-014.html#54 § 54] fjerde ledd ("forbehold" viser til salspant så langt det gjeld kjøp av lausøyreting). | |
| − | + | '''Vanlege lausøyreting:''' Merk at reglane i pantelova om salspant ikkje gjeld for realregistrerbare lausøyreting (og heller ikkje for fast eigedom, verdipapir eller krav). Dersom nokon vil sikre seg pant i slike formuesgode for kjøpesum eller lån til kjøpsum, må pantet sikrast vern etter dei reglane som gjeld for andre panterettar i vedkomande formuesgode.<br> | |
| − | + | '''Heimel:''' Heimelen for salspant er pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-14 § 3-14]. Merk særleg vilkåra for å sikre pant for lån til kjøpesummen.<br> | |
| − | + | '''Pantekrav:''' Salspant kan sikre krav på kjøpesummen eller lån til betaling av kjøpesummen, jf. pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-14 § 3-14]. <br> | |
| − | + | '''Varer som skal seljast vidare:''' Det kan ikkje avtalast salspant i varer som skal seljast vidare, jf. pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-15 § 3-15] andre ledd. Sjå om kva det vil seie at varene skal seljast vidare, [http://websir.lovdata.no/cgi-lex/wiftles?pid=002866&usr=fak-ws-9&ndo=000002&doc=/app/online/www/docroot/lex/avg/hrsiv/rt1992-0438-00033a.html&qry=emne1=rt-1992-438&&ffil=res-002866.tmp&bas=hrsiv+hrstr& Rt. 1992 s. 438].<br> | |
| − | + | Ein leverandør kan selje gjennom kommisjonær, og i så fall får leverandøren vern i kommisjonærens konkursbu (kommisjonslova [http://lovdata.no/all/tl-19160630-001-008.html#53 § 53]), men risikerer å måtte ta varer i retur. Det er meir tvilsamt om leverandøren kan etablere eige lager hos forhandlaren, sjå [http://websir.lovdata.no/cgi-lex/wiftles?pid=002866&usr=fak-ws-9&ndo=000001&doc=/app/online/www/docroot/lex/avg/hrsiv/rt1997-1438-00051a.html&qry=emne1=rt-1997-1438&&ffil=res-002866.tmp&bas=hrsiv+hrstr& Rt. 1997 s. 1438 ](som ikkje avgjorde spørsmålet generelt). | |
| − | + | '''Rettsvern:''' Salspant får som hovudregel vern utan særleg rettsvernakt, men salspant i registrert motorvogn får berre vern ved tinglysing i lausøyreregisteret. Det er særlege reglar om skriftform i forbrukarkjøp (skriftleg stadfesting i andre kjøp), jf. pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-17 § 3-17]. Pass på særreglane i pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-18 § 3-18] om salspant i delar og tilhøyrsle<br> | |
| − | + | '''Bortfall:''' Salspanteretten kan falle bort på grunn av samanførying (pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-19 § 3-19]) og bearbeiding (pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-20 § 3-20]). Sjå som døme [http://websir.lovdata.no/cgi-lex/wiftles?pid=002866&usr=fak-ws-9&ndo=000001&doc=/app/online/www/docroot/lex/avg/hrsiv/rt1991-0909-00389k.html&qry=emne1=rt-1991-909&&ffil=res-002866.tmp&bas=hrsiv+hrstr& Rt. 1991 s. 909] og [http://websir.lovdata.no/cgi-lex/wiftles?pid=002866&usr=fak-ws-9&ndo=000001&doc=/app/online/www/docroot/lex/avg/hrsiv/rt1990-0128-00036k.html&qry=emne1=rt-1990-128&&ffil=res-002866.tmp&bas=hrsiv+hrstr& Rt. 1990 s. 128].<br> | |
| − | + | '''Forelding:''' Salspant er ikkje meint å vera langvarig pantetrygd, og panteretten blir forelda etter korte fristar, jf. pantel. [http://lovdata.no/all/tl-19800208-002-006.html#3-21 § 3-21].<br> | |
| − | + | '''Leasing:''' For leasing gjeld fleire av salspantreglane tilsvarande. Her kan [http://websir.lovdata.no/cgi-lex/wiftles?pid=002866&usr=fak-ws-9&ndo=000001&doc=/app/online/www/docroot/lex/avg/hrsiv/rt2001-0232-01350a.html&qry=emne1=rt-2001-232&&ffil=res-002866.tmp&bas=hrsiv+hrstr& Rt. 2001 s.232] skapa tvil: Retten meinte at salspantreglane ikkje skal gjelde tilsvarande for ein kortvarig leigeavtale som berre sikrar ein mindre del av kjøpesummen (avgjerda galdt forholdet til rettsvernregelen).<br> | |
| − | + | {| cellspacing="1" cellpadding="1" border="1" align="right" | |
| − | + | |- | |
| − | + | | [[Avtalepant i verdipapir, enkle krav m.m.|Til dag 5]] | |
| + | |} | ||
Nåværende revisjon fra 8. des. 2010 kl. 10:21
Mål:
| Til oversyn leseplan |
| Leseeksempel |
| Til Dag 3 |
| Spørsmål og merknader |
Denne dagen skal vi sjå på reglane om salspant. Etterpå skal du kunne gjera greie for:
- Kva krav som kan sikrast med salspant
- Kva formuesgode det kan heftast salspant på
- Kven som kan vera salspanthavar
- Korleis salspant får rettsvern
- Bortfall av salspant på grunn av samanføying eller bearbeiding
- Forelding av salspant
- Samanhengen med eigedomsatterhald og med leasing
Salspant, særpreg: Salspant er særprega ved at 1) panteretten berre kan sikre krav på kjøpesum for pantet eller lån til betaling av kjøpesummen, 2) at også andre enn næringsdrivande kan underpantsetje lausøyreting, og 3) at panteretten som regel får vern utan særleg rettsvernakt (unntak for salspant i registrert motorvogn).
Det kan vera fare for omgåing av handpantregelen. Regelen om utbetaling direkte til seljar frå kjøpsars långjevar (pantel. § 3-14 bokstav b) må vi sjå i den samanhengen. Vidare kan vi ikkje utan vidare godta "sale and lease back"; det må vera eit reelt sal. Sjå også Rt. 2006 s. 213 om proformasal til tilsette.Men ny eigar av tingen kan ta over gjelda utan at panteretten fell bort (Rt. 1995 s. 975).
Det er nær samanheng mellom reglane om salspant og avgrensinga av hevingsretten der ein kjøpar (eller tilsvarande kontraktspart) går konkurs. Sjå deknl. § 7-7 andre ledd og til dømes kjl. § 54 fjerde ledd ("forbehold" viser til salspant så langt det gjeld kjøp av lausøyreting).
Vanlege lausøyreting: Merk at reglane i pantelova om salspant ikkje gjeld for realregistrerbare lausøyreting (og heller ikkje for fast eigedom, verdipapir eller krav). Dersom nokon vil sikre seg pant i slike formuesgode for kjøpesum eller lån til kjøpsum, må pantet sikrast vern etter dei reglane som gjeld for andre panterettar i vedkomande formuesgode.
Heimel: Heimelen for salspant er pantel. § 3-14. Merk særleg vilkåra for å sikre pant for lån til kjøpesummen.
Pantekrav: Salspant kan sikre krav på kjøpesummen eller lån til betaling av kjøpesummen, jf. pantel. § 3-14.
Varer som skal seljast vidare: Det kan ikkje avtalast salspant i varer som skal seljast vidare, jf. pantel. § 3-15 andre ledd. Sjå om kva det vil seie at varene skal seljast vidare, Rt. 1992 s. 438.
Ein leverandør kan selje gjennom kommisjonær, og i så fall får leverandøren vern i kommisjonærens konkursbu (kommisjonslova § 53), men risikerer å måtte ta varer i retur. Det er meir tvilsamt om leverandøren kan etablere eige lager hos forhandlaren, sjå Rt. 1997 s. 1438 (som ikkje avgjorde spørsmålet generelt).
Rettsvern: Salspant får som hovudregel vern utan særleg rettsvernakt, men salspant i registrert motorvogn får berre vern ved tinglysing i lausøyreregisteret. Det er særlege reglar om skriftform i forbrukarkjøp (skriftleg stadfesting i andre kjøp), jf. pantel. § 3-17. Pass på særreglane i pantel. § 3-18 om salspant i delar og tilhøyrsle
Bortfall: Salspanteretten kan falle bort på grunn av samanførying (pantel. § 3-19) og bearbeiding (pantel. § 3-20). Sjå som døme Rt. 1991 s. 909 og Rt. 1990 s. 128.
Forelding: Salspant er ikkje meint å vera langvarig pantetrygd, og panteretten blir forelda etter korte fristar, jf. pantel. § 3-21.
Leasing: For leasing gjeld fleire av salspantreglane tilsvarande. Her kan Rt. 2001 s.232 skapa tvil: Retten meinte at salspantreglane ikkje skal gjelde tilsvarande for ein kortvarig leigeavtale som berre sikrar ein mindre del av kjøpesummen (avgjerda galdt forholdet til rettsvernregelen).
| Til dag 5 |
